بفرمایید تأسیس پارک علم فناوری در دانشگاه چه ضرورتی دارد؟

پارک علم و فناوری، یکی از حلقه‌های مهم دانشگاه نسل سوم است. پارک علم و فناوری سازمانی است که هدف اصلی آن، افزایش ثروت در جامعه از طریق ارتقا فرهنگ نوآوری و افزایش توان رقابت در بین شرکت‌ها و مؤسسات مستقر در آن است. در واقع پارک علم و فناوری فرآیندهای زایشی حوزه فناوری را تسهیل می‌کند. فرآیند تبدیل دانش به ثروت در دانشگاه به‌این‌ترتیب است که ابتدا تولید دانش از مرکز تحقیقاتی آغاز می‌شود. در ادامه، دانش تولیدشده برای تبدیل‌شدن به محصول، وارد شرکت‌های دانش‌بنیان شده و  محصول این شرکت‌ها برای توسعه، وارد مرکز رشد می‌شود. سپس به‌منظور تولید بیشتر و انبوه‌تر از  مرکز رشد و در فضایی با امکانات بهتر، به پارک علم و فناوری راه می‌یابند. در واقع یکی از مهم‌ترین قسمت‌های چرخه تولید علم به ثروت، در پارک‌های علم و فناوری شکل می‌گیرد. ازاین‌رو پارک علم و فناوری موردنیاز دانشگاه‌ها و  کشور است و اهمیت بسیاری دارد. دانشگاه در جهت ایجاد زیرساخت‌های بهتر و بیشتر و در راستای ارائه  خدمات پشتیبانی وسیع‌تر به فن‌آوران، خصوصاً به‌منظور تأمین فضاهای فیزیکی موردنیاز، اقدام به پیگیری جدی در تأسیس پارک علم و فناوری را کرده است تا انتقال و  توسعه فناوری بیش از قبل موردحمایت قرارگیرد.

پیشینه تأسیس پارک‌های علم و فناوری در دنیا به چه سالی بازمی‌گردد؟

تکمیل نشدن فرایند و حلقه‌های ارتباطی صنعت و دانشگاه، یکی از موانع اصلی توسعه اقتصادی و همکاری بین دانشگاه و صنعت محسوب می‌شود. ازاین‌رو به‌منظور نزدیک‌تر شدن  ارتباط این دو رکن اساسی پیشرفت جامعه، شهرک‌ها و پارک‌های علم و فناوری در سال 1960 در امریکا و بعد کشورهای دیگر  به وجود آمد. این پارک‌ها با ابعاد مختلفی ایجاد می‌شوند و دارای طیف گسترده‌ای از شرح وظایف هستند. در واقع پارک علم و فناوری به‌عنوان حلقه و یا قسمتی  از مجموعه‌ای است که می‌تواند ارتباط دانشگاه و صنعت را حفظ و دانش را به ثروت تبدیل کند. با توجه به نقش و عملکرد مثبت پارک‌ها امروزه شاهد رشد روزافزون آن‌ها در دنیای صنعتی هستیم به‌عنوان‌مثال طی ده سال اخیر تعداد پارک‌های علم و فناوری در اروپا به دو برابر افزایش‌یافته و حدود 40 هزار سازمان را با نیروی انسانی حدود 750 هزار نفر در خود جای‌داده‌اند. بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه ازجمله کشورهای خاورمیانه توسعه و تشکیل پارک را در دستور کار خوددارند.

اصولاً خدمات پارک‌های علم و فناوری در چه زمینه‌هایی است؟

خدمات را باید درقالب خدمات عمومی شامل اختصاص فضای فیزیکی و اسکان و خدمات فنی و تخصصی شامل، استفاده از امکانات آزمایشگاهی و انجام مشاوره‌های مالی مدیریتی و بازرگانی و راه‌اندازی استارت اپ ها تقسیم‌بندی کرد. اصولاً پارک محل تلاقی دانشگاه و صنعت و مجموعه اقتصادی و بازرگانی است که هریک نقطه‌ضعف‌های دیگری را پوشش داده و برای موفقیت یک پروژه دست‌به‌دست هم می‌دهند. خدمات دیگری شامل مشاوره انتقال تكنولوژي، سرمايه‌گذاري داخلي و خارجي، تأمین مالي، امور صادرات و واردات، امور آموزشي و امور حقوقي در پارک صورت می‌گیرد.

تفاوت یک مرکز رشد با پارک در چیست؟

در مراکز رشد اصولاً شرکت‌های نوپا در جهت تبدیل ایده به محصول اولیه به‌صورت موقت حضور پیداکرده و سپس در صورت موفقیت به پارک منتقل می‌شوند. در پارک‌ها اصولاً شرکت‌های جاافتاده و داراي سابقه خوب مستقرشده و مدت حضور آن‌ها می‌تواند دائمی باشد. اصولاً شرکت‌های موفق در مرکز رشد دوران جوانی و پویایی خود را در پارک سپری می‌نمایند. سطح خدمات عمومي در مرکز رشد در حد  ساختمان و اتاق جلسه، تايپ و تكثير، تلفنخانه و.. اما در پارک در  مقياس شهري است. خدمات مرکز رشد در سطح مشاوره ثبت شركت، حسابداري، قرارداد نويسي و ... ولی در پارک در سطح مشاوره انتقال تكنولوژي، سرمايه‌گذاري داخلي و خارجي، تأمین مالي، امور صادرات و واردات، امور آموزشي، امور آزمايشگاهي، امور فني و مهندسي، امور حقوقي و ... است.

سال‌هاست دانشگاه، برای ایجاد پارک علم فناوری پیگیری می‌کند. بفرمایید در چه تاریخی مجوز تأسیس نخستین پارک علم و فناوری دانشگاه را دریافت کردید؟

دانشگاه علوم پزشکی تهران از سال‌های پیش درخواست تأسیس پارک علم و فناوری را داشته که به دلایلی این امر محقق نشد. اما طی چندماه گذشته با توجه به مجوزی که در آبان ماه 1397 از شورای گسترش وزارت بهداشت دریافت کردیم امکان ایجاد نخستین پارک علم و فناوری در دانشگاه فراهم‌شده است.

در مورد گام‌های بعدی که برای ایجاد پارک علم و فناوری برنامه‌ریزی‌شده توضیح بفرمایید؟

پس از اخذ مجوز،  قطعه زمینی به مساحت حدود 8 هکتار در منطقه 18 تهران برای ایجاد پارک علم و فناوری اختصاص داده‌شده و نقشه اولیه آن نیز طراحی‌شده است. گام بعدی، ایجاد شورای راهبردی پارک علم و فناوری است که احکام آن توسط رییس محترم دانشگاه ابلاغ شد. این شورا از اعضای حقیقی و حقوقی تشکیل‌شده است. انتخاب اعضای حقیقی براساس تجربیاتی که در حوزه فناوری دارند و افراد صاحب‌نظر و فن‌آوری هستند صورت گرفته است. اعضای حقوقی نیز روسای دانشکده‌هایی هستند که بیشترین ارتباط را با حوزه فناوری دارند مانند دانشکده‌های داروسازی، فن‌آوری‌های نوین و پزشکی.  

بفرمایید این شورا چه وظایفی برعهده دارد و از چه زمانی فعالیت خود را آغاز می‌کند؟

وظایفی که برای شورای راهبردی در نظر گرفته‌شده شامل تهیه اساسنامه پارک و تعیین برنامه عملیاتی 5 ساله برای طرح و تصویب در جلسه هیئت‌امنا، تهیه و پیشنهاد بودجه سالانه پارک، معرفی مدیر اجرایی که بتواند کارهای اجرایی پارک را پیگیری کند.  تدوین و تصویب طرح‌های توسعه‌ای پارک، تهیه و پیشنهاد دستورالعمل‌های لازم برای ایجاد پارک و تصمیم‌گیری درباره نحوه مشارکت شرکت‌های دانش‌بنیان و خصوصی در راه‌اندازی پارک است. ظرف یکی دو هفته آینده اولین جلسات شورا، با حضور دکتر دیناروند به‌عنوان رییس شورا برگزار می‌شود.  اولین اقدام این شورا نیز تهیه اساسنامه و  تصویب آن در هیئت‌امنا و آغاز مراحل ساخت پارک علم و فناوری است. برای تأمین بودجه این پروژه نیز علاوه بر اعتبارات دانشگاه از کمک شرکت‌های خصوصی و خیرین نیز استفاده می‌شود تا روند اجرایی تأسیس پارک با سرعت بیشتری صورت گیرد.

برای شورای راهبردی پارک علم و فناوری آرزوی موفقیت می‌کنیم.

من هم امیدوارم با مجموعه  اقداماتی که در این زمینه صورت گرفته شاهد گشایش و راه‌اندازی اولین پارک علم و فناوری دانشگاه باشیم. پارک یکی از حلقه‌های مهم دانشگاه نسل سوم است و اگر بخواهد دانشگاه به سمت دانشگاه نسل سوم برود، تأسیس این پارک اهمیت بسزایی دارد.